Voeding: advies bij hoge bloeddruk

Bij hoge bloeddruk (ook wel hypertensie genoemd) is de druk van het bloed, dat van het hart naar de organenen wordt gepompt, in de bloedvaten chronisch verhoogd. Een normale bloeddruk kent ideale waarden van maximaal 120 als bovendruk (systolische druk: als het hart samentrekt) en maximaal 80 als onderdruk (diastolische druk: als het hart ontspant).

Wanneer je bloeddruk een bovendruk kent van 120-130, maar de onderdruk is lager dan 80, dan noemt men dit een verhoogde bloeddruk. Wanneer de bovendruk echter steeds 130 of hoger is en de onderdruk boven de 80 ligt, dan spreekt men van hoge bloeddruk.

Hoge bloeddruk een volksziekte

Deze aandoening komt vooral in de geïndustrialiseerde wereld vaak voor. Bijzonder is dat meer mannen er last van hebben (circa 47%) dan vrouwen (43%). Ook zal een hoge bloeddruk eerder worden gevonden bij ouderen dan bij jongeren, omdat de bloeddruk met het vorderen der jaren automatisch stijgt. Verder zullen bij ouderen chronische ziekten, zoals hartaandoeningen, diabetes, nierkwalen e.d., eveneens vaker voorkomen. Dat wil echter niet zeggen, dat jonge mensen gevrijwaard zijn van hoge bloeddruk. Integendeel: overgewicht is namelijk ook een bevorderende factor voor het ontwikkelen van een hoge bloeddruk en dit komt helaas ook bij jongeren meer en meer voor – met alle vervelende gevolgen voor de gezondheid vandien.

Gevaar van hoge bloeddruk

Wanneer je een chronische hoge bloeddruk ontwikkelt, zul je er over het algemeen weinig klachten van hebben. Dat is tegelijkertijd het geniepige en gevaarlijke van deze aandoening: je voelt er namelijk weinig of niets van.

Symptomen van hoge bloeddruk kunnen zijn:

• Hoofdpijn, vooral in de ochtend
• Duizeligheid, misselijkheid, oorsuizen
• Regelmatige bloedneus
• Lusteloosheid
• Slapeloosheid.

Sommige mensen ervaren één of meer van deze symptomen, maar het gros heeft niets in de gaten. En dat terwijl een langdurige, chronische hoge bloeddruk zeer gevaarlijk is voor de gezondheid. De bloedvaten zullen onder de constante hoge druk namelijk verstijven, waardoor plaque-afzetting (onder meer cholesterol) sneller kan plaatsvinden (atherosclerose). Hierdoor kan een (slag-) ader plotseling scheuren (aneurysma). Diverse organen, zoals het hart, de nieren en de hersenen ‘slijten’ harder door een hoge bloeddruk, waardoor hart- en vaatziekten, nierfalen en hersenbloedingen zich weer sneller kunnen ontwikkelen.

Oorzaken van een hoge bloeddruk

Algemene oorzaken voor het ontwikkelen van een hoge bloeddruk zijn:

• Eetpatroon met veel (fabrieksmatig) bewerkte voedingsmiddelen (hoog in zout, vet, chemische toevoegingen e.d.) en steevast (te) weinig verse groente en fruit
• Roken
• Hoog alcoholgebruik
• Leefstijl, waarbij weinig wordt bewogen
• Overgewicht
• Stress
• Chronische ziekten, zoals bijvoorbeeld diabetes, nierziekten, hormonale problemen en hoog cholesterol
• Familiaire hypertensie, waarbij de aandoening een erfelijk component lijkt te hebben en bij meer leden in één familie voorkomt. (Dit kan ook het geval zijn bij familiaire hypercholesterolemie, wanneer een verhoogt cholesterolgehalte in een familie voorkomt, wat weer kan leiden tot hoge bloeddruk.)

Gelukkig zijn er diverse soorten medicijnen, die door de huisarts of specialist tegen hoge bloeddruk kunnen worden voorgeschreven. Maar alleen pillen slikken is niet altijd en voor iedereen voldoende om het hoge bloeddruktij te keren.

Hoge bloeddruk behandelen betekent gewoonten veranderen

Wie aan hoge bloeddruk lijdt, zal so wie so zijn of haar gewone levensstijl blijvend moeten veranderen om er weer vanaf te komen en dat liefst zo snel mogelijk, om verdere gezondheidsschade te stoppen.

Allereerst dienen slechte gewoonten te worden opgegeven: stoppen met roken, niet of zeer matig met alcohol zijn en overgewicht verliezen. Vooral dat laatste is van belang; overgewicht en een ongezond eetpatroon gelden immers als hoofdoorzaken van hoge bloeddruk.

Nieuwe gewoonten moeten worden aangewend, met als de drie hoofdpeilers: tijd voor ontspanning inlassen, meer bewegen, gezonder eten. Dat zal voor velen van ons niet eenvoudig zijn, maar het is een kwestie van een langer leven of een eerdere dood.

Wat kun je zelf doen: wat wel en wat niet eten bij hoge bloeddruk?

Zoals de meesten inmiddels wel weten, hoort in een gezonde voeding altijd een flinke portie (bijvoorbeeld 2-4 groentelepels) verse groenten, fruit en vis. Omdat zout bekend staat als bloeddrukverhogend, dient het gebruik ervan in de maaltijd spaarzaam te blijven. Om die reden kun je altijd beter zelf koken dan kant-en-klare maaltijden gebruiken; de voedingsindustrie is namelijk nog steeds veel te royaal met zout in haar producten. In plaats van met zout kan een maaltijd beter op smaak worden gebracht met tuinkruiden en/of specerijen. Hieronder volgen nog – ter herinnering – een aantal voedingsadviezen om enerzijds overgewicht en anderzijds hoge bloeddruk weer beter onder controle te krijgen.

Brood, muesli, rijst en pasta

Liever volkoren producten, zilvervliesrijst, volkoren pasta en ongezoete mueslisoorten. Geen witte meelproducten (koek, gebak e.d.), wit brood, witte rijst, witte pasta, gezoete muesli, gesuikerde cruesli of cornflakes – deze behoren alle tot de dikmakers.

Fruit

Liefst 2 porties vers fruit per dag en kies bij voorkeur voor niet te zoet (suikerrijk) fruit. Liever geen geconserveerd of gedroogd fruit (te suikerrijk).

Groente

Liefst 3 porties verse groente per dag. Liever geen maïs (te zetmeelrijk) of groenten uit pot of blik (teveel zout). Aardappelen liever alleen gekookt eten; niet gebakken of gefrituurd (teveel vet).

Kaas

Verse kaas, zoals hüttenkase (cottage cheese), kan altijd worden gebruikt. Wees voorzichtig met (48+) harde kaas, zowel jonge (let op vet) als oude (teveel zout). Andere (60+) kazen, zoals roomkaas, brie, camembert e.d. liever niet eten (teveel vet). Ook smeerkaas niet of met mate (teveel zout).

Noten en zaden

Alle noten en zaden kunnen worden gegeten, maar liever geen pinda’s en zeker geen gezouten noten.

Vetten en oliën

Vooral plantaardige oliën en (spaarzaam) roomboter kunnen worden gebruikt. Echter, liever geen spekvet, ganzenvet of palmolie gebruiken.

Vis, schaal- en schelpdieren

Alle vissoorten kunnen worden gegeten, mits zij niet in een vette saus (bijvoorbeeld room of mayonaise) worden bereid. Met schaal- en schelpdieren kun je beter matig zijn, zeker wanneer je een hoog cholesterolgehalte hebt of wanneer je allergiegevoelig bent.

Vlees en worst

Eet per week niet meer dan 3x een portie mager vlees of magere vleeswaren en dan bij voorkeur kip of kalkoen, varkensfricandeau of casselerrib. Liever geen rood vlees (rundvlees) en geen worst (teveel zout, teveel vet, teveel chemische toevoegingen).

Zuivelproducten

Per week kunnen 3-4 eieren worden gegeten en verder gaat de voorkeur uit naar karnemelk, halfvolle of magere melk, pure (halfvolle) yoghurt- of kwarkproducten (zonder toegevoegd fruit en/of suiker). Room, slagroom, mayonaise, kant-en-klare pudding, vla, ijs, mousse, gezoete zuiveldranken e.d. kunnen beter geheel worden vermeden.

Wat kun je zelf doen: wat wel en wat niet drinken bij hoge bloeddruk?

Let ook op hetgeen je drinkt: ons lichaam heeft een voldoende vochtinname nodig, maar het moet dan wel het juiste vocht zijn. Neem geen of zo weinig mogelijk aan alcoholische dranken (hoogstens 1 glaasje wijn of bier per dag). Laat zoete en light-limonades, -cola’s, zoete vruchtensappen en gezoete mineraalwatertjes achterwege en drink liever (Spa) water en (kruiden-) thee. Als je daar niet van houdt, hieronder nog enige alternatieven. Amerikaans onderzoek heeft namelijk een kleine voorkeurslijst van niet-alcoholische dranken opgeleverd, die verlagend zouden werken bij een hoge bloeddruk:

• Tomatensap – één glas tomatensap per dag zou zeer gezond zijn voor hart- en bloedvaten
• Rode bietensap
• Pruimensap
• Granaatappelsap
• Rode, zwarte of blauwe bessensap
• Magere melk
• (Kruiden-) thee.

Controle op hoge bloeddruk

Hoe goed je ook je best doet met afvallen, bewegen en/of gezonde voeding, de bloeddruk zal toch regelmatig moeten worden gecontroleerd om te zien of alles voldoende effect oplevert. Veel mensen hebben daarvoor zelf een bloeddrukmeter aangeschaft, anderen gaan regelmatig naar de huisarts om hun bloeddruk te laten meten. Welke keus je hierin maakt, is in feite niet belangrijk: als die regelmatige controle maar plaatsvindt en je bloeddruk niet opnieuw zomaar – zonder dat je het weet – tot ongekende hoogten gaat stijgen.

ASMAY.

© 2020 Foto's: Office.microsoft.com, Pixabay.com, Wikimedia Commons.

Zie verder ook:

https://tallsay.com/asmay

https://asmay.wordpress.com/

Tallsay is een leuke en makkelijke manier om verhalen, artikelen en recepten te publiceren. Publiceer vandaag nog jouw eerste artikel!