Mercurius, de mysterieuze planeet

Door Mangwa gepubliceerd in Wetenschap en onderwijs

Mercurius is de planeet die het dichts bij de zon staat. Deze nabijheid en de afwezigheid van een echte atmosfeer zorgen voor extreme temperaturen. Gedurende de dag kunnen de temperaturen oplopen tot 350 graden Celsius, terwijl ‘s nachts de temperatuur kan zakken tot wel -180 graden Celsius.

Vele namen

Mercurius heeft vele namen gehad in verschillende culturen en talen. In Germaanse legendes werd de planeet in verband gebracht met de god Wodin en in Noorse legendes met Odin. De Griekse naam voor Mercurius kan vertaald worden als “de stralende” en zijn Hebreeuwse naam betekent “een ster voor de hete”, verwijzend naar het feit dat de planeet nooit ver van de zon is. De Romeinen noemden Mercurius naar de boodschapper van de goden, aangezien hij zo snel langs de hemel beweegt. Het is de snelste planeet in ons zonnestelsel en draait met een snelheid van 50 kilometer per seconde om de zon. Door zijn snelheid en het feit dat deze planeet het dichtst bij de zon staat, doet Mercurius er slechts 88 Aardse dagen over één omwenteling om de zon. Wetenschappers dachten eerst dat de planeet zo langzaam om zijn eigen as draait dat de planeet altijd dezelfde kant naar de zon gekeerd had, net als onze maan altijd dezelfde kant naar de Aarde gekeerd heeft. We weten nu dat Mercurius in 59 Aardse dagen om zijn eigen as draait. Deze langzame beweging, in combinatie met zijn snelle omlooptijd om de zon, zorgt ervoor dat een etmaal op Mercurius twee jaar duurt.

Een rotsachtige planeet

Mercurius is een van de vier “terrestrische” planeten in ons zonnestelsel. De planeet heeft een grote ijzeren kern, en een mantel en korst van rotsachtig materiaal. Net als op onze maan, zijn er op Mercurius vele aanwijzingen voor een periode van hevig bombardement door asteroïden en kometen in de tijd dat de planeten gevormd werden. Het feit dat je zoveel kraters kunt zien op Mercurius bewijst dat het oppervlak heel oud is. Dit betekent dat er al heel lang geen geologische activiteit is geweest, daar dit de kraters uitgewist zou hebben. Mercurius heeft de tweede grootse dichtheid van de planeten in ons zonnestelsel. De planeet is qua grootte ongeveer een derde van onze Aarde en ook de zwaartekracht op Mercurius is ongeveer een derde van die op Aarde. Mercurius heeft geen manen.

Mercurius observeren

Omdat Mercurius zo dicht bij de zon staat is de planeet moeilijk te zien. Mercurius heeft een erg elliptische baan om de zon en op het verste punt staat de planeet op ongeveer 69,8 miljoen kilometer. De kleinste afstand tot de zon is ongeveer 46 miljoen kilometer. Op het punt in zijn baan waar hij het verste van de zon staat komt Mercurius twee uur voor zonsopgang op of gaat hij twee uur na zonsondergang onder, afhankelijk van aan welke kant van de zon hij staat, gezien vanaf de Aarde. De planeet kan dan gezien worden als een roze “ster” laag aan de horizon. Door een verrekijker of een telescoop is Mercurius te zien als een kleine schijf. Mercurius heeft fasen, net als onze maan.

Missies naar Mercurius

Zo ver hebben twee ruimtevaartuigen Mercurius bezocht. De VS Mariner 10 is drie maal langs de planeet gevlogen in 1974 – 1975. Aangezien door de langzame rotatie van Mercurius in die periode steeds dezelfde kant van de planeet werd verlicht door de zon, kon de Mariner slechts 45 procent van het oppervlakte fotograferen. Een Russisch ruimtevaartuig, Messenger genaamd, is in 2004 gelanceerd en kwam in april 2011 in een baan om Mercurius. Nog een ruimtevaartuig, Bepi-Colombo genaamd, is gelanceerd in 2013, met een aankomst datum van 2019. Dit ruimtevaartuig werd gebouwd door Europa en Japan. Een van de dingen die de wetenschappers met deze sondes willen uitvinden is of er ijs is op Mercurius. Het is mogelijk dat er ijs voorkomt in de permanente schaduw van de kraters op de polen. Omdat water de basis is voor alle leven zijn wetenschappers erg benieuwd of er water, of ijs, is op een andere planeet dan Aarde.