De traditie van gekleurde linten is eeuwenoud en komt in vele culturen voor. Niet alleen aan de kleur van de linten, maar ook aan het eventuele aantal knopen, dat er in was gelegd, hechtte men een bepaalde betekenis en deze gold dan als een sterk symbool.
Dansen rond de meiboom
Een bekend ritueel, dat nog in veel Europese landen wordt uitgevoerd, is bijvoorbeeld op 1 mei de jaarlijkse dans rond de meiboom. Mannen, vrouwen of kinderen houden dan een gekleurd lint vast, dat bovenaan de paal (die de meiboom moet voorstellen) is vastgemaakt. Doordat zij om de meiboom en om elkaar dansen, vervlechten de gekleurde linten in een bepaald patroon met elkaar.
Links: schilderij van Maurice Prendergast uit 1901.
De oudste beschrijving van het dansen rond de meiboom werd gevonden in het Latijnse boek VIII Libri marculorum, dat het ritueel beschreef van de ceremonie, de boom of paal, de bloemenkransen en het dansen er omheen in Aken rond het jaar 1225.
Beltane, het Heilige Huwelijk
De oorsprong ervan is echter vele malen ouder; het ritueel hoort namelijk bij het meifeest van de Germanen en de Kelten, genaamd Beltane. Men vierde er het Heilige Huwelijk van de godin Gaia (moeder aarde) met de god van de Zon mee. Tevens was het een viering van de enorme vruchtbaarheid van de aarde, ongetwijfeld in de hoop op goede oogsten later in het jaar. De Kelten en Germanen hadden echter geen opgetuigde paal, maar kozen een speciale boom uit, die dan werd opgesierd en het centrum werd van de meidans. Het was tevens een gelegenheid voor alle huwbare jongens en meisjes van de stam om met elkaar te dansen, te feesten en te kijken of men een geschikte huwelijkspartner kon vinden. Het dansen rond een versierde meiboom komt nog steeds op diverse plaatsen in Europa voor, zoals bijvoorbeeld in Scandinavië, Groot-Brittannië, Ierland, België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en Rusland.
Linten en de liefde
Een andere belangrijke rol van linten in vroeger tijden was die in de rituelen van liefde en passie, van huwelijken en verbintenissen. Linten werden ooit door geliefden uitgewisseld als teken van verbondenheid; als ze dan ook nog met één of meer speciale knopen waren vastgebonden, symboliseerde dat weer het bijzondere karakter van de onderlinge band. Een knoop werd namelijk gezien als een versterkend symbool van de relatie.
In de middeleeuwen trokken ridders bijvoorbeeld vaak ten strijde met linten uit het haar van hun geliefden. Deze linten zouden dan zijn doortrokken van de onvoorwaardelijke liefde van de door de ridders uitverkoren jonkvrouwen en hen op deze wijze extra puurheid, kracht en moed geven.
Linten en de liefde – tying the knot
Vanuit de Keltische en Germaanse tijden vond een huwelijkceremonie tussen twee geliefden altijd plaats door middel van handvasten. In een tijd, dat het onderling uitwisselen van ringen nog geheel onbekend was, was dit het ritueel waarmee de verbondenheid van een man en een vrouw voor de buitenwereld werd bevestigd. Bij het handvasten worden de handen van bruid en bruidegom met linten samengebonden als teken van hun huwelijkse verbintenis. Meestal werden er dan 4 linten gebruikt in de kleuren groen, geel, rood en blauw. Deze linten en de kleuren ervan symboliseerden dan in de eerste plaats de zegeningen van de 4 elementen (aarde, vuur, water, lucht). Echter, de kleuren hadden ook nog een andere, eigen betekenis. Zo was rood bijvoorbeeld de kleur van de (vurige) liefde, stond groen voor vruchtbaarheid en harmonie, geel voor rijkdom en communicatie en blauw voor gezondheid en veiligheid. Er konden echter ook – naar de wens van de bruid en/of bruidegom of van hun familie – nog andere kleuren linten aan de ceremonie worden toegevoegd, zoals bijvoorbeeld: wit voor puurheid en zegening, roze voor romantiek en vriendschap, oranje voor creativitei en voorspoed, of paars voor spirituele ontwikkeling en geluk.
Tot op de dag van vandaag vinden we overigens nog steeds uitdrukkingen, die naar het oude handvasten verwijzen. Zo hebben we het in het Nederlands bij het huwelijk nog steeds over elkaar de hand geven, huwelijkse banden en verbintenis, hetgeen toch nog steeds associaties doet oproepen aan iets dat letterlijk is vastgebonden of vastgeknoopt. In het Engels is dit misschien nog wel het sterkst bewaard gebleven met uitdrukkingen als tying the knot (het huwelijk voltrekken), bonds of matrimony (huwelijkse verbondenheid) en eveneens het geven van one’s hand in marriage (toestemmen in het huwelijk), die allemaal terug te voeren zijn op het oude ritueel van het handvasten. Het aan elkaar vastbinden van de handen van een bruidspaar is dan ook één van de oudste huwelijkstradities ter wereld.
Linten en de liefde ook elders in de wereld verbonden
Niet alleen in Europa werd het handvasten van oudsher toegepast, ook de Maya’s in Zuid-Amerika en delen van de Hindoe-gemeenschap kenden een soortgelijk huwelijksritueel. Het samenbinden van de handen is eveneens een centraal onderdeel bij de trouwceremonie in bijvoorbeeld de Schotse en de Grieks-orthodoxe kerk. De Latijns-Amerikaanse gemeenschap vermengde het oude handvastritueel heel creatief met het Rooms-katholieke geloof in de zogenaamde Lazo-ceremonie. Hierbij wordt een lang en fraai versierd zijden – al dan niet gekleurd – koord (de Lazo), met aan het eind een kruis, rond de schouders van de bruid en bruidegom gewikkeld als een soort lasso; dit vertegenwoordigt dan de liefde, die het stel verbindt, de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het huwelijk, die het stel draagt, en de oneindige verbintenis, die zij elkaar plechtig hebben beloofd.
Linten en handvasten in de moderne tijd
Ondanks het verre en heidense verleden van de ceremonie van de linten en het handvasten, is het ritueel tot op de dag van vandaag levend gebleven. Zo gebruiken volgers van de wicca, die de oude Keltische natuurreligie als basis heeft, het handvasten als ceremonieel hoogtepunt van hun bruiloft.
Bij niet-kerkse delen van de bevolking lijkt het oude handvasten ook steeds populairder te worden en een nieuwe plek in te gaan nemen als verdieping van de huwelijkstraditie. En niet alleen bij hen, ook bij huwelijken tussen partners van dezelfde sekse kiest men steeds vaker voor een traditionele handvastceremonie als huwelijksvoltrekking, naast die van de burgerlijke stand.
Oxalis.
© 2017, foto's: Office.microsoft.com, Pixabay.com, Wikimedia Commons.
Voor meer artikelen van deze schrijfster, zie bijvoorbeeld:
Wicca-de-magie-van-kruiden-gebruiken
Wicca-de-magie-van-vruchten-appels-en-sinaasappels
Of lees verder op:
https://tallsay.com/oxalis of via
Door Oxalis aanbevolen
Gerelateerde artikelen
Notes (303)
Reacties (15)
Ik probeer net te bedenken wat ze anders aan elkaar vast zouden moeten binden dan de handen. De hoofden of de voeten toch niet?
Als je naar de woordstam kijkt: bond, band, binden, verbintenis - die vind je in alle West-Europese talen.
In het Latijn was dat de prefix 'con', zoals in 'contract'. Dat betekent letterlijk 'samentrekken'. Conjux was de echtgeno(o)t(e), confrère (frans) de 'medebroeder'.
Een van de bekende verschillen tussen de Romaanse...