Macrobiotisch recept: rode kool met pompoen

Door AsmaysRecepten gepubliceerd in Asmay's Macrobiotiek

Het dagelijks eten van een voldoende grote portie groenten is in elk voedingspatroon belangrijk. Groenten bevatten, naast bepaalde vitaminen en mineralen, immers ook voedingsvezels en vocht, hetgeen onze spijsvertering in het algemeen en onze gezondheid in het bijzonder alleen maar ten goede kan komen. Om een voorbeeld te noemen: de voedingsvezels uit onder meer groente en fruit zijn heel belangrijk voor een gezonde darmflora, dat weer goed is voor niet alleen onze spijsvertering, maar ook voor onze natuurlijke weerstand.

Onderlinge verhoudingen in een macrobiotische maaltijd

Een maaltijd in een macrobiotisch voedingspatroon bestaat standaard uit een combinatie van zilvervliesrijst of granen (ongeveer 50-60%), peulvruchten (ongeveer 10%) en groenten van het betreffende seizoen (ongeveer 25-30%). In de macrobiotische keuken worden vaak verschillende groenten met elkaar gecombineerd gegeten, enerzijds om elkaars voedingswaarde te versterken, anderzijds simpelweg om de smaakbeleving van beide groenten te verhogen. Daarnaast wordt er nog vaak een apart zeewiergerecht, seitan, tempeh of tofoe (als vleesvervanger) en tafelzuur (augurken, uitjes, komkommer of zelfgemaakte pickles) aan de maaltijd toegevoegd. Deze laatsten zijn echter optioneel. (Lees voor meer specifieke informatie de overige artikelen op Asmay’s Recepten, waarvan de link onderaan dit artikel te vinden is, en dan in het bijzonder onder Macrobiotiek.)

Groenten uit de eigen buurt (of klimaatzone)

Voor de te gebruiken groente wordt in de macrobiotische keuken bij voorkeur gekozen voor de seizoensgebonden groenten van de koude grond en dan wel uit de regio waar men geboren is en woont of leeft. Men gebruikt dus geen groente of fruit, die in kassen zijn gekweekt of die geïmporteerd zijn uit andere klimaatzones. Dit laatste geldt niet alleen voor tropische groente en fruit, die niet in onze eigen klimaatzone kunnen worden geteeld, maar ook voor Europese zomergroente (zoals bijvoorbeeld sperziebonen of bospeen), die in de winter dan bijvoorbeeld in Afrika worden geteeld en vandaar uit weer in Europa worden ingevoerd. Volgens de macrobiotische voedingsleer passen tropische of elders geteelde zomergroente en fruit domweg niet in een (winters) menu.

Seizoensgebonden groenten

Zo worden er in de zomer bijvoorbeeld voornamelijk bladgroenten, zomerkolen, bospeen en verse bonen (sperziebonen, tuinbonen, peultjes) gegeten, en in de winter winterkolen, spruiten, pompoenen en wortelgewassen (winterpeen, pastinaak, prei). Uien, knoflook en zeewieren kunnen na de oogst goed worden gedroogd en/of bewaard en zijn daardoor het hele jaar beschikbaar. Deze gewassen zijn daarom niet direct seizoensgebonden en kunnen het hele jaar deel uitmaken van de maaltijd.

Geen gewassen uit de plantenfamilie van de nachtschaden

Zoals wellicht bekend, weert de macrobiotische keuken zo veel mogelijk gewassen uit de plantenfamilie van de zogenaamde nachtschaden. Hiertoe behoren onder andere aardappelen, tomaten, paprika's, pepers, aubergines, gojibessen en tabak. De gewassen van de nachtschaden zijn namelijk over het geheel genomen giftig en slechts enkele onderdelen, zoals de rijpe vruchten, wortelknollen of bladeren, zijn per soort eetbaar. En ook dan is de veiligheid om het te eten nog niet eens altijd zeker; denk maar eens aan een aardappel met groene plekken. Deze groene plekken bevatten namelijk (een ophoping van) het gif van deze nachtschadeplant en wel solanine. Duidelijk is, dat je deze groen getinte aardappelen niet moet eten, want je kunt er flink ziek van worden. Sommige mensen hebben zelfs een verhoogde intolerantie voor gewassen uit de nachtschadenfamilie en kunnen dan ook geen enkel onderdeel van deze gewassen eten of gebruiken. Overigens, een andere gifstof uit deze plantenfamilie is nicotine, dat te vinden is in vooral tabaksblad. Inmiddels weet iedereen – of althans behoort iedereen te weten – hoe schadelijk nicotine is voor onze gezondheid. In de macrobiotische keuken wordt geen van de gewassen van de nachtschadefamilie om die reden dan ook gegeten of gebruikt.

Ingrediënten

1 rode kool
1 kleine of hoogstens middelgrote pompoen
Zeezout
Shoyu of tamari (Japanse zoute sojasaus).

Verder nodig: een ruime kookpan, een vlamverdeler.

Bereiding

Was en snij de rode kool in reepjes

Maak de pompoen schoon door de pitten en zaadlijsten eruit te halen

Schil zo nodig de harde buitenkant er af (bij een flespompoen of Hokkaido pompoen is dit in principe niet nodig en kan de schil worden meegekookt, maar bij andere soorten wel)

Snij de pompoen in schijfjes of stukken

Doe de rode kool in de pan met een klein laagje water

Voeg een klein scheutje shoyu of tamari toe

Voeg eventueel nog zeezout naar smaak toe (wees hier voorzichtig mee, want de shoyu of tamari is ook al zout)

Leg de pompoenstukken boven op de rode kool in de pan en doe het deksel er op

Breng het geheel op een laag vuur en bij voorkeur op een vlamverdeler aan de kook

Roer de groenten af en toe even door

Laat de groenten zachtjes gaarkoken in ongeveer 30-45 minuten.

Variatie

Vervang de rode kool eventueel door een andere koolsoort, zoals bijvoorbeeld witte kool, groene kool, spitskool of spruiten.

Voeg desgewenst nog een in partjes gesneden appel aan de groente toe tijdens het koken.

Voeg eventueel nog een paar gefruite uien aan het groentegerecht toe.

Voeg eventueel nog een paar gesnipperde en gefruite teentjes knoflook aan het groentegerecht toe.

Gebruik desgewenst als extra smaakmaker eens een hele umeboshi (Japanse gezouten pruim) of een lepeltje umeboshipasta of -moes. Let op dat het geheel niet te zout wordt, want ook deze umeboshi is zout van smaak.

Voeg eventueel nog groene tuinkruiden toe, zoals tijm, peterselie of bieslook.

Voeg eventueel nog enkele grof gehakte noten aan de groenteschotel toe, zoals bijvoorbeeld walnoten, hazelnoten of amandelen, of garneer het gerecht er mee.

Garneer de groenteschotel met bijvoorbeeld geroosterde sesamzaadjes.