Macrobiotisch eten: wat drink je?

Door AsmaysRecepten gepubliceerd in Asmay's Macrobiotiek

In de macrobiotiek wordt er, in verhouding, weinig gedronken. Nu moet daarbij nog wel worden genoemd, dat er één tot tweemaal een flinke kop (miso of kombu) soep of bouillon op het dagmenu staat. Deze koppen tellen uiteraard ook mee in de totale vochtinname per dag.

Dan blijft nog de vraag, wat drinken we in een macrobiotisch eetpatroon? Welke dranken of theesoorten worden aangeraden en welke niet?

Aanbevolen dranken voor regelmatig/dagelijks gebruik

Aanbevolen dranken voor dagelijks gebruik in de macrobiotiek zijn: bancha thee, kukicha (driejaren- of twijgjes-) thee, thee van geroosterde zilvervliesrijst, thee van geroosterde gerst en andere traditionele niet stimulerende, niet aromatische theesoorten.

Daarnaast zijn er nog: natuurlijk bronwater en gefiltreerd water. Bronwater of gefiltreerd water geniet ook de voorkeur om mee te koken.

Bancha thee

Bancha (blaadjes of twijgjes) thee is de voor de meeste macrobioten de belangrijkste drank. Bancha thee is een Japanse groene theesoort. Bancha wordt van dezelfde theestruik geoogst als de groene sencha thee, die in de vorm van gedroogde (groene) blaadjes wordt gebruikt. (Verdere variant is nog de groene matcha thee, waarbij de blaadjes tot poeder zijn vermalen en in het hete water worden opgelost.)

Bancha thee heeft een aardse, kruidige en volle smaak. Het kan zowel kant-en-klaar als theezakjes als los worden gekocht in reformzaken. Verhit het water tot maximaal 80 °C (bijvoorbeeld in een waterkoker); te heet, kokend water kan zorgen voor een bittere (bancha) smaak.

Kukicha thee (driejarenthee of twijgjesthee)

Kukicha thee (zie foto rechts) bestaat uit twijgjes en deze worden in het najaar, op het einde van het groeiseizoen, geplukt. Het zijn de onderste takken van drie jaar oude theeplanten, die dan geen of nauwelijks nog cafeïne bevatten, waardoor deze thee ook geschikt is voor kleine kinderen. Na het drogen van de twijgjes, wordt de thee nog viermaal geroosterd. Kook een halve eetlepel kukicha op een halve liter water, gedurende 15 minuten mee. Laat de thee daarna even afkoelen en zeef de twijgjes er uit.

Water

In de macrobiotiek is water, naast graan en zout, één van de drie belangrijkste voedingsmiddelen voor het dagelijkse menu. Water is essentieel, zowel om mee te koken, om thee te zetten als om te drinken. De voorkeur gaat daarbij wel uit naar bronwater.

Bronwater is de meest natuurlijke vorm van water, waarin nog een sterke 'ki'-energie of te wel een natuurlijke elektromagnetische energie te vinden is. Dit is belangrijk voor een evenwichtige gezondheid van de mens (en overigens ook het dier). Het menselijk lichaam bestaat immers voor 70% uit water. Water vergemakkelijkt de vertering en de opname van voedingsstoffen, regelt de balans van zout en andere mineralen in het lichaam en stimuleert de goede werking van nieren en blaas.

Mocht iemand water uit een eigen wel of waterput kunnen halen, dan is de kwaliteit van dit water een ietsje meer samentrekkend. Dit water komt namelijk diep uit de aarde, waardoor het natuurlijke yang-effect nog wat sterker is. De kwaliteiten van water blijven overigens sterk afhankelijk van onder andere de regio, het milieu en de vervuilingsgraad ter plaatse. Dit geldt eveneens voor de hardheid/zachtheid van het water en de aanwezigheid van eventuele spoorelementen. Gebruik van (chemisch) leidingwater, mineraalwater, gedistilleerd water en koolzuurhoudend water worden afgeraden.

Dranken voor gebruik een paar keer in de week

Hiertoe behoren onder andere kombu thee (kombu is een zeewier), umeboshi thee (umeboshi zijn Japanse gezouten pruimen), mu thee (Japanse theesoort), groene thee, paardenbloemthee, paardenbloemkoffie, kliswortelkoffie en granenkoffie (gemaakt zonder zoeting van vijgen, dadels of tropische zoetstoffen).

Groentesappen kunnen ook een aantal keren per week worden gebruikt. Daartoe behoren onder andere: wortelsap, selderijsap, bietensap, appelsap, druivensap en andere sappen van fruit uit de eigen regio of klimaatzone.

Umeboshi thee

Breng voor deze thee een halve liter water aan de kook en doe daar één hele gezouten pruim (umeboshi) of een theelepel umeboshipasta in. Laat de thee ongeveer tien minuten zachtjes koken en laat de thee daarna afkoelen.

Mu thee

Mu thee wordt gemaakt van de ginsengwortel en van vijftien andere kruiden. Mu thee is over het algemeen kant-en-klaar in theezakjes te koop bij reformwinkels. Het is een erg versterkende thee om te drinken bij vermoeidheid, stress en zware arbeid.

Paardenbloemthee

Deze thee wordt gekookt van de (schoongewassen en gedroogde) blaadjes van de paardenbloem. Er zijn ook kant-en-klare theezakjes van te koop bij reformwinkels.

Kliswortelkoffie en paardenbloemkoffie

Kliswortelkoffie is meestal wel kant-en-klaar verkrijgbaar. Je kunt het eventueel ook zelf maken. Graaf de wortels van een paar klissen op en was deze grondig. Rooster de wortels daarna langdurig en maal ze fijn. Voor een halve liter water heb je ongeveer driekwart theelepel gemalen kliswortel nodig. Kook het poeder ongeveer twee minuten met het water mee. Paardenbloemkoffie (met de wortel van de paardenbloem) maak je op dezelfde manier.

Fruit en vruchtensap

Bij de keuze van fruit en vruchtensap is vooral bepalend in welke klimaatzone men geboren is en/of woont. Men kiest dan als vuistregel fruitsoorten en daarvan afgeleide vruchtensappen, die in de eigen omgeving op de koude grond (dus niet in kassen) kunnen worden geteeld. Denk daarbij aan appels, peren, kersen, bramen, bessen, druiven, frambozen, aardbeien enz. Al deze fruitsoorten kunnen op de koude grond, in de open lucht, groeien en bloeien.

Fruit heeft twee goede kwaliteiten: het is verkoelend en verfrissend. Teveel fruit kan volgens de macrobiotiek echter zorgen voor een te sterke afkoeling in het lichaam. Dit kan zich uiten in een slechte bloedcirculatie, een nerveuze, chaotische energie en zelfs verlies van levensvitaliteit.

In vruchtensappen zijn deze kwaliteiten en hun mogelijke gevolgen nog sterker geconcentreerd aanwezig.

Dranken voor gebruik (hoogstens) een paar keer in de maand

Hiertoe behoren dranken zoals soja melk, appelcider, licht bier, sake en andere lichte tot middelmatige alcoholische dranken.

Sojamelk

Sojabonen passen uitstekend in een macrobiotisch eetpatroon. Je zou dus denken, dat dat ook geldt voor sojamelk, maar niets is minder waar. De reden waarom niet, is de uitgebreide bereidingswijze van de pakken sojamelk, die in de schappen van de supermarkt of reformwinkel te vinden zijn.

Om het mengsel van vermalen sojabonen en water goed vermengd, smakelijk en houdbaar te krijgen, worden er de nodige bereidingsprocessen op losgelaten en vaak zelfs bepaalde kunstmatige stoffen aan toegevoegd.

Het eindproduct, de sojamelk, lijkt in weinig meer op (de energie van) het originele en natuurlijk product sojabonen. Vandaar dat sojamelk op de 'heel af en toe'-lijst is terechtgekomen.

Dranken, die dienen te worden vermeden

Stimulerende dranken, zoals koffie (zowel gewone als cafeïnevrije), zwarte thee en aromatische kruidenthee (bijvoorbeeld munt, kamille, rozenbottel), en zuiveldranken kunnen het best zoveel mogelijk worden vermeden.

Water met chloor of fluor, koolzuurhoudende dranken, frisdrank (zowel met suiker als met kunstmatige zoetstoffen), erg koude dranken en sterke, alcoholische dranken zijn absoluut af te raden.

Zuivel

Melk en andere zuivelproducten zijn van een totaal andere kwaliteit dan vroeger. Door pasteurisatie. homogenisering en de toevoeging van (synthetische) vitamine D en calcium is de kwaliteit van zuivelproducten wel kunstmatig verbeterd, maar staan de producten verder van hun natuurlijke staat en energie af dan ooit tevoren.

Sommige zuivelproducten, die natuurlijke bacterieculturen bevatten zoals yoghurt en kefir, zijn superieur aan andere, omdat zij gemakkelijker verteerbaar zijn voor het lichaam. Toch worden zelfs deze melkproducten niet in een macrobiotisch eetpatroon aanbevolen, door de erin aanwezig zijnde hoeveelheden verzadigd vet en cholesterol.

Daarnaast bevorderen zuivelproducten de (ongewenste) aanmaak van slijm, bijvoorbeeld in keel- en neusholten, luchtpijp, longen en darmen.

Tot slot

Tot zover een klein overzicht van dranken in een macrobiotisch eetpatroon. In de macrobiotiek geldt overigens het credo: drink als je dorst hebt. Met warm weer heb je de neiging om meer te drinken. Toch zou dat, als je volgens de regels van de macrobiotiek eet, niet nodig moeten zijn. Echter, heb je na drie of vier koppen per dag nog dorst, dan eet je waarschijnlijk te veel zout. Als je daarnaast vaker dan viermaal per dag je blaas moet legen, heb je waarschijnlijk te veel vocht in je lichaam. Eveneens geldt dan: pas op met zout.