Voor de angst hiervoor bestaat een heus woord: 'paraskevidekatria-fobie'. 'Paraskevidekatria-fobie' is gebaseerd op drie Griekse woorden: vrijdag, dertien en angst. Ofwel 'paraskevi', 'dekatria' en 'fobie'. Iedere maand die begint met een zondag heeft een vrijdag de dertiende. In elke periode van vierhonderd jaar vallen 688 vrijdagen op de dertiende van de maand.
Het geloof in Vrijdag de dertiende als een ongeluksdag is al heel oud. Waarom?
Een van de verklaringen is dat vrijdag de dag is waarop Jezus werd gekruisigd; geen al te gelukkige dag dus. En dit ongeluk wordt dan nog eens versterkt doordat het samenvalt met het getal 13, wat altijd al een ongeluksgetal is geweest. Dit zou bij deze verklaring te maken kunnen hebben met het aantal aanwezigen bij het Laatste Avondmaal.
En dan is er nog de theorie dat het geloof in vrijdag de dertiende als ongelukkige dag is afgeleid van vrijdag 13 oktober 1307. Op deze dag werden in Frankrijk alle Tempeliers op bevel van Philips de Schone werden gearresteerd, op grond van valse beschuldigingen.
Scandinavië
Een andere verklaring voor deze ongeluksdag is afgeleid van een Noorse sage over de kwaadaardige god Loki die als niet-uitgenodigde, dertiende gast, op het feest komt en de aarde in rouw dompelt.
En de oude Scandinaviërs schreven heel wat onheil toe aan de dertien heksen die elke vrijdagnacht in gezelschap van zwarte katten de heksensabbat vierden, onder leiding van de godin Freya nog wel, de vrouw van oppergod Odin. Freya gaf haar naam aan de vrijdag (Friadagr).
Tarot
Dat wij in het Westen het getal 13 met ongeluk vereenzelvigen kan ook nog komen door een kaart uit het middeleeuws Tarot-spel (dat voor waarzeggerij werd gebruikt en waaruit ons tegenwoordige kaartspel is ontstaan): daarin droeg een afbeelding van een skelet met een zeis het nummer 13. “De dood,” interpreteerde men later. Ten onrechte, want die afbeelding was toentertijd het zinnebeeld van sociale veranderingen.
Jules Massenet
De Franse componist Jules Massenet schreef uit voorzorg zijn naam nooit voluit omdat deze dertien letters telde. De dertiende pagina van zijn manuschripten nummerde hij steevast ‘12bis’. Het mocht niet baten: hij overleed op 13 augustus 1912 – een jaartal dat trouwens ook het getal 13 oplevert als de cijfers bij elkaar worden opgeteld.
Apollo 13
Toen uitgerekend de Apollo 13 op een haar na verongelukte tijdens een maanreis doordat een ontploffing plaatsvond in het dienstcompartiment, vroegen sommige mensen zich bijgelovig af: “Zou dan toch?” Apollo 13 was de dertiende missie die gelanceerd werd vanaf platform 39 (= 3×13) en kreeg op 13 april 1970 om 13.13 uur technische problemen.
Voor de zekerheid
Vrijdag de dertiende staat tegenwoordig voor mensen gelijk aan bijgeloof. De meeste mensen nemen de dag niet meer zo serieus als vroeger. Alhoewel.. een zwarte kat mijden of niet onder een ladder doorlopen op deze dag lijkt misschien onzin, maar velen houden zich er toch maar aan, ‘voor de zekerheid’.
Het schijnt dat er op vrijdag de dertiende ook meer dan de helft minder huwelijken wordt afgesloten dan op een normale vrijdag. Tja, je weet maar nooit natuurlijk!
Het getal 13
Veel hoge gebouwen hebben geen dertiende verdieping. In de liften zul je dan ook geen nummer dertien aantreffen. Hetzelfde geldt voor menig ziekenhuis: naar operatiekamer 13 kun je zoeken tot je een ons weegt. Onderzoek in de Verenigde Staten van Amerika heeft uitgewezen dat zakelijke transacties uitgesteld worden tot na de ongeluksdatum. Dit heeft economisch gezien verstrekkende gevolgen. Ook melden zich ten opzichte van andere data opvallend veel mensen ziek voor hun werk. In de Italiaanse lotto komt het getal 13 ook niet voor.
Reacties (17)
Aan de andere kant, je hebt het spreekwoord 'geluk dwing je af' dus ik kan me voorstellen dat mensen die bijgelovig zijn en denken dat vrijdag de 13e ongeluk brengt, het ongeluk afdwingen. Je overtuigingen bepalen je ervaringswereld, dat is een feit.