Rusland: het Kremlin van Moskou (2)

Door Asmay gepubliceerd in Reizen en vakantie

Het is tegenwoordig mogelijk een bezoek (met gids) te brengen aan het Kremlinpaleis. Echter, vooropgesteld dat de vertrekken niet nodig zijn voor officiële ontvangsten en dergelijke, want dan is de boel gesloten. Het Grote Kremlinpaleis behoort namelijk tot de presidentiële residentie.

6990c909e85ce386850ccda85d79de71_1397070

Het Grote Kremlinpaleis (zuidzijde).

De beveiliging is dan ook zeer strikt, jassen en tassen blijven bij de ingang achter, ieder loopt eerst door detectiepoortjes, foto's mogen er binnen niet worden gemaakt. Desalniettemin is het deze moeite allemaal beslist waard; je kijkt je ogen uit in de historische kamers, de enorme zalen, de prestigieuze entourage.

Erfenis van de tsaren

Het wapen van de tsarenfamilie, de tweekoppige adelaar, is nu het wapen van de Russische Federatie. (Het rode schild met drie kronen, een scepter en een rijksappel – allemaal monarchistische symbolen – zijn uiteraard achterwege gelaten.)

In het Kremlin stond van oudsher het paleis van de zittende tsaar. Dit bleef zo, totdat Peter de Grote begin 1700 besloot de nieuwe stad Sint-Petersburg tot hoofdstad te bombarderen. Latere tsaren hebben dan ook veel heen en weer gereisd tussen de zomer- en winterpaleizen in Moskou en Sint-Petersburg.

Terempaleis

Het relatief kleine gebouw van het Terempaleis ligt vlak naast de Kleedafleggingskerk. Het eerste stenen gedeelte van het paleis werd gebouwd voor tsaar Mikhael Fjodorovich in 1635-1636), bovenop de houten voorganger ervan (alleen de begane grond bleef hiervan bestaan). Het Terempaleis, bestaande uit vijf verdiepingen, was de eerste hoofdresidentie van de Russische tsaren. Op de 3e verdieping verbleven de tsarina en haar kinderen, de 4e verdieping was voor de tsaar.

744b3ed63c1dec5f3fa7bbf93c6e44b5_1397070

De naam Terem komt van het Griekse woord voor verblijf. Er zijn nog maar een paar ruimtes in dit paleis open voor het publiek.

Het Voorportaal en de Kamer van het Kruis; hier wachtten de bojaren op een audiëntie met de tsaar. De originele interieurs hebben – op een enkel los onderdeel na – de tijd niet doorstaan.In de 19e eeuw zijn ze opnieuw gecreëerd tijdens een grote b29d7d1530072e808f4382995c6d0777_1397070 renovatie (1836-1837). De laatste grote restauratie dateert van 1966-1969.

Dit is de ingang naar de Gouden Kamer van de tsarina, ook wel de Heilige Vestibule genoemd, omdat er veel portretten van patriarchen hingen. Deze kamer werd oorspronkelijk (uit-) gebouwd voor Anastasia Romanov, de eerste vrouw van Iwan IV (de Verschrikkelijke).

Op het dak werden 11 kenmerkende gouden koepels geplaatst. De kamer werd van binnen geheel bekleed met vergulde kozijnen, gouden ornamenten en beschilderingen.

Met nog 7 oude stoelen, originele ramen, gietijzeren traliewerk en kloosterbogen is deze kamer het best bewaarde gedeelte van het oude Terempaleis.

Facettenpaleis

Het Facettenpaleis werd genoemd naar de vele facetten op de voorgevel en de vele koepels op het dak. (Het maakte deel uit van een veel groter koninklijk paleis, dat gedeeltelijk vervangen werd door het Grote Kremlinpaleis.) Het gebouw is een ontwerp van twee Italiaanse renaissancearchitecten: Marco Ruffo en Pietro Solari, die nog zouden hebben meegewerkt aan de bouw van de Duomo in Milaan. Aan de zuidgevel van het Facettenpaleis zit de (rode loper) trap, waar de tsarenfamilies voor hun kroning van afdaalden, op weg naar de Maria Hemelvaartskathedraal. Nicolaas II was in 1896 de laatste. Stalin liet de trap in de jaren 1930 afbreken, maar in 1994 is hij weer in de oude luister hersteld.

Grote Kremlinpaleis

Het Grote Kremlinpaleis is een imposant gebouw met een 125 meter lange façade. Toch bevat het maar twee verdiepingen; de eerste verdieping is zo hoog dat er twee rijen ramen boven elkaar in zijn gebouwd. Het nieuwe Kremlinpaleis kwam in de plaats van het 16e—17e eeuwse Kremlinpaleis, dat in verval was geraakt. In 1837 gaf Nicolaas I opdracht tot de bouw ervan. Architect Konstantin Thon deed er 12 jaar over (1838-1850). Hij integreerde daarbij het Terempaleis en Facettenpaleis en bouwde een museum voor de tsaar, de Wapenkamer, dat inmiddels ook voor het publiek is geopend.

Vertrekken tsarenfamilie

Het Grote Kremlinpaleis bevat ongeveer 700 kamers, waaronder bij de woonvertrekken voor de tsarenfamilie een grote hal met ornamentele trap, vijf ceremoniële ontvangstkamers (alleen al voor de tsarina), en diverse dienstkamers. Het interieur is werkelijk schitterend, in luxe, kwaliteit en vakmanschap. De kamers zijn ieder in verschillende stijlen ingericht, van Renaissance- tot Byzantijns-Russische stijl. De vertrekken van de tsarenfamilie, die voor het publiek zijn opengesteld, worden tezamen beschouwd als een paleismuseum uit de tsarentijd. Hieronder bevinden zich de Groene, Rode en Gouden Ontvangstkamer, de studeerkamer van de tsarina, de slaapkamer en studeerkamer van de tsaar.

ab252c3e57a1c14506b317b414bb0218_1397070 b0d042f98806b8f5e926c406b4012a32_1397071

Links: ontvangstkamer van de tsarina. Rechts: studeerkamer van de tsarina.

36b764584a583fae399869e358de1eb0_1397071 23e0f6fcad0754e4ff5dd655d1003566_1397071

Links: slaapkamer van de tsaar. Rechts: studeerkamer van de tsaar.

Grote hallen en ontvangstruimten

De grote zalen, zoals de Facetkamer, worden nog steeds volop gebruikt voor staatszaken zoals officiële besprekingen, conferenties, ontvangsten en diners met binnen- en buitenlandse gasten en politici. (In de Facetkamer liet oud-president Bill Clinton zich in 1998 overhalen met zijn saxofoon mee te spelen met het orkest tijdens een staatsdiner te zijner ere.)

19e3f8319268ccc85b4edc82d1243423_1397071

St.-Catharina Hal

De St.-Catharina Hal of zaal was de troonzaal van de tsarina in haar functie als hoofd van de orde van St. Catharina (gesticht in 1714).
De troon stond op een verhoging van 3 treden en was bekleed met rood fluweel. Tsarina Catharina I was het eerste hoofd van de orde. Het motto ervan luidt: Liefde en de Natie.
De zaal wordt nog vaak door de president of premier gebruikt voor allerlei vergaderingen.

St.-Joris Hal

Deze zaal wordt ook wel St.-George Hal genoemd. Het is de grootste hal, die geheel is gewijd aan het Russische leger (Glorieus Heiligdom voor het overwinnende Russische Leger).
Er staan 18 gedraaide zinken pilaren voor de enorme kolommen, die het dak dragen. De immense parketvloer bestaat uit 20 verschillende dure houtsoorten, met elk een andere kleur.
De hal wordt 's avonds verlicht door meer dan 3000 lampen. Jaarlijks vinden hier de ceremoniële officiersbenoemingen plaats.

St.-Alexander Hal

da1a7c1f93b7c8730932f494f1056c7a_1397071 Tsarina Catharina I gaf in 1725 opdracht tot de bouw van deze hal, waarmee ze een wens van haar man, Peter de Grote realiseerde. Het motto is: Voor Werk en de Natie. De zaal werd gewijd aan en genoemd naar de orde van Sint Alexander Nevsky.
De inrichting is luxueus en voor een deel Frans: 4 marmeren schoorsteenmantels, kandelaars die werden gemaakt door Barbedienne in Parijs, vergulde armstoelen die werden gemaakt in Tours (bekleed met fluweel in de kleuren van de Orde en op de rugleuning is de ster van de Orde geborduurd). Ook hier is de parketvloer prachtig. De enorme kroonluchters bevatten samen ongeveer 3.500 lampen.
De hal wordt vaak gebruikt voor grote binnenlandse conferenties.

St.-Vladimir Hal

Gewijd aan de Orde van St.-Vladimir (gesticht in 1782) heeft deze zaal als motto: Dienst, Eer, Glorie. De hal was bedoeld voor het eren en belonen van daartoe waardige burgers. Deze zaal is rond van vorm – het plafond is één koepel – en wordt, naast een aantal ramen, verlicht door één kroonluchter. Deze weegt ruim 3.900 kilo.

St.-Andreas Hal

De ook wel St.-Andrew genoemde troonzaal is zo genoemd ter ere van de Orde van Sint Andreas, de patroon van Rusland.
De Orde werd gesticht door tsaar Peter I (de Grote) in 1698. Het motto luidt: Voor Geloof en Trouw.

4a56cb417a85b15ec0c738c6285bfdba_1397071 De hal heeft een gotisch plafond, gedragen door 2 rijen vierkante pilaren, en een 'alziend oog' boven de tsarentroon.
Deze troonzaal is het pronkstuk en wordt gebruikt bij vele belangrijke staatsbezoeken (onder andere van koning Willem Alexander en koningin Máxima in november 2013) en staatszaken (zoals het ondertekenen van belangrijke verdragen).

(Groene Pilaren) Ontvangstzaal

Deze zaal ligt direct naast de St.-Andreas Hal. Bij staatsbezoeken worden hier vaak persconferenties of persverklaringen gegeven. De groene pilaren zouden van puur malachiet zijn, maar waarschijnlijk zijn ze er 'alleen maar' mee bekleed (en dit zou al 93eae2b4e9b50eff048500bdd7424373_1397071 kostbaar genoeg zijn).
Rusland kent aanzienlijke afzettingen van dit mineraal (een koper-carbonaat), vooral de Oeral heeft een malachietrijk gebied.
Malachiet werd al vroeg als edelsteen bewerkt tot juwelen en andere decoraties. In grote hoeveelheden is malachiet dan ook een dure aanschaf. Vroeger werd het verpulverde mineraal ook wel gebruikt als verfkleurstof of als schmink.

Tot slot

Het was heel bijzonder en indrukwekkend om een keer in het hartje van het historische machtsbolwerk, het Kremlinpaleis, langs de overdadig gedecoreerde en van een bewogen geschiedenis doordrenkte kamers en zalen te lopen.

Het is vooral bijzonder en leuk om later, in het tv-nieuws, diezelfde zalen weer eens te zien, als decor voor één of ander belangrijk staatsbezoek van koningen of presidenten aan dit grote land, en te kunnen zeggen: "Kijk, daar heb ik ook een keer gelopen".