Elk Europees land heeft tegenwoordig eigen richtlijnen en adviezen als het om voeding gaat. Hoe gezond zijn die richtlijnen en adviezen? Hieronder volgt een korte vergelijking tussen België en Nederland. Waar zitten beide landen op één lijn? Waar verschillen zij?
Voor dit artikel is een globale vergelijking gemaakt tussen de voedingsrichtlijnen, zoals die door beide landen aan de eigen bevolking wordt meegegeven.
Voedingsrichtlijnen in België
(Nieuwe Actieve Voedingsdriehoek)
In België maakt men gebruik van de Actieve Voedingsdriehoek. De aanbevelingen zijn opgesteld voor vrijwel iedereen, die ouder is dan 6 jaar. Het richtlijnmodel geeft aan wat en hoeveel je per dag aan gezonde voeding zou moeten eten om je lichaam te voorzien van voldoende voedingsstoffen. Daarnaast geeft de driehoek ook aan hoeveel beweging je nodig hebt voor een gezond leven.
De Actieve Voedingsdriehoek bestaat inmiddels zo’n 15 jaar. In 2011 kreeg het model, naar aanleiding van aanbevelingen van de Belgische Hoge Gezondheidsraad, een ‘make-over’ en vanaf 2012 geldt de nieuwe voedingsdriehoek als richtlijn voor een gezond voedingspatroon. Op een aantal punten zijn de oorspronkelijke aanbevelingen aangescherpt of herzien; zo wordt in de nieuwe versie bijvoorbeeld aangeraden: minder zout, meer gewoon water (in plaats van gesuikerde frisdrank) en meer beweging mèt de kinderen.
De Actieve Voedingsdriehoek bestaat in totaal uit negen lagen: zeven lagen voor essentiële voedingsmiddelen, één laag voor lichaamsbeweging en een restlaag. Daarnaast zijn er nog tien bijbehorende tips.
Lagen van de Actieve Voedingsdriehoek
De Actieve Voedingsdriehoek is een piramide, waarbij in lagen is aangegeven hoe belangrijk de betreffende richtlijn is. In volgorde van belangrijkheid, van onder naar boven:
Beweging. Aanbevolen wordt: minimaal 30 minuten bewegen per dag voor volwassenen en 60 minuten bewegen per dag voor kinderen en jongeren.- Water. Vocht in de vorm van water, thee en koffie, liefst zonder suiker. In totaal: minimaal 1,5 liter per dag.
- Graanproducten en aardappelen.
- Groenten.
- Fruit.
- Vlees, vis, eieren, vervangproducten
- Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten.
- Smeer- en bereidingsvet, zo matig mogelijk.
- Restgroep. Alle producten, die strikt genomen niet nodig zijn in een evenwichtige voeding, dus niet in één van de andere lagen thuishoren, vallen in de restgroep (bijvoorbeeld koek, snoep, snacks en alcohol).
Tips bij de Actieve Voedingsdriehoek
- Eet gevarieerd.
- Eet veel groenten, fruit, aardappelen en volle graanproducten.
- Eet wat minder vlees, vet, suiker en zout.
- Drink veel water en melkproducten.
- Eet regelmatig en niet meer dan vijf maal per dag.
- Neem voldoende maal ´tijd´.
- Was steeds je handen voor je eet of je eten bereidt.
- Lees de verpakkingen.
- Houd je gewicht op het juiste peil.
Zorg ervoor dat je voldoende lichaamsbeweging hebt.
Voedingsrichtlijnen in Nederland
(Nieuwe Schijf van Vijf)
In Nederland wordt sinds 2015 gebruik gemaakt van de (herziene) Schijf van Vijf, een richtlijnmodel met vijf vakken en een aantal aanvullende adviezen. De Schijf van Vijf is gecreëerd door het Voedingscentrum. Het model laat aan de hand van de verschillende vakken zien, welke voedingsmiddelen bij voorkeur dienen te worden gekozen in een niet alleen gezond, maar ook multicultureel voedingspatroon. De aangeraden hoeveelheden zijn vooral bedoeld voor volwassenen. Voor kinderen en jongeren gelden speciale, op de leeftijd afgestemde hoeveelheden.
Extra of nieuwe aanbevelingen, zoals ‘Let of Vet’, ‘Neem een Balansdag’ en ‘Eten met minder zout’, zoals die in het verleden regelmatig werden gedaan op de website en in het nieuws, blijven relevant. Tot nu toe maken deze aanbevelingen echter nog geen direct en vast onderdeel uit van de Schijf van Vijf.
Vakken van de Schijf van Vijf
- Groente en fruit.
- Brood, granen, aardappelen, rijst, pasta, couscous, peulvruchten.
- Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers.
- Vet en olie.
- Dranken. Aangeraden worden water, koffie en thee. Aanbevolen hoeveelheid: 1,5-2 liter per dag.
Standaardregels Voedingscentrum
De 5 standaardregels, die vanouds door het Voedingscentrum worden gepromoot, geven vooral aan waar je extra op moet letten bij het kopen, koken en bewaren van je eten.
- Eet gevarieerd.
- Niet te veel en beweeg.
- Gebruik minder verzadigd vet.
- Eet volop groente, fruit en brood.
- Ga veilig met voedsel om.
Overeenkomsten tussen België en Nederland
In België en Nederland zijn voor een groot deel dezelfde voedingsmiddelen in een vergelijkbaar eetpatroon beschikbaar. In beide richtlijnmodellen vind je dezelfde voedingsmiddelengroepen en, op kleine nuanceverschillen na, ongeveer in dezelfde aanbevolen hoeveelheden.
Vocht
Een andere overeenkomst is de plaats en definitie van Vocht. In de Belgische Voedingsdriehoek staat Water (vocht) prominent op plaats 2 en wordt er onder vocht verstaan: water, thee, koffie (bij voorkeur zonder suiker). Pas in de nieuwe Nederlandse Schijf (in de oude lag de definitie van Vocht veel ruimer) is dit onderdeel aangepast. De aanbeveling is minimaal 1,5-2 liter vocht per dag tot je te nemen. Net als in België wordt aangeraden daarvoor water, koffie of thee te gebruiken.
Een paar opmerkelijke verschillen tussen België en Nederland
Beweging
Opvallend is dat Beweging, de basis van de Belgische Voedingsdriehoek, nog geen plaats heeft in de Nederlandse Schijf van Vijf. Wel is Beweging enige tijd geleden haastig en achteraf toegevoegd aan standaardregel 2. Het lijkt erop dat het Nederlandse Voedingscentrum Beweging niet onder haar verantwoordelijkheid wil scharen, omdat het geen voeding betreft, ondanks het grote belang ervan voor een gezond leven. Vreemd.
Groente en fruit
Waar in de Nederlandse Schijf Groente en fruit op de eerste plaats staat, komt deze groep in de Belgische Voedingsdriehoek, vrij opmerkelijk, pas in de vierde laag aan bod. Ook is de hoeveelheid ervan in Nederland bijgesteld naar 250 gram per dag, in tegenstelling tot België, waar nog 200 gram/dag als norm geldt. De laag van Graanproducten en aardappelen krijgt in België een belangrijker rol toebedeeld dan Groente en fruit; wellicht een gevolg van een grotere populariteit van patates frites in België dan in Nederland?
Oliën en vetten
Voor wat betreft Oliën en vetten wordt in de voedingsrichtlijnen van beide landen vooral gekeken naar (het matigen van) de hoeveelheid vet en niet per se naar het gebruik van de juiste hoeveelheid en de juiste soort vetten om een goede vetzuurbalans te krijgen en te behouden. Het Nederlandse Voedingscentrum heeft ooit nog wel de kreet: ‘Onverzadigd vet is Oké. Verzadigd vet is Verkeerd’, gelanceerd, maar hoe het precies in elkaar steekt en wat nu wat is, moet je als burger toch eerst zelf verder uitzoeken. Daarnaast gaan tegenwoordig in wetenschappelijke kringen ook nog stemmen op, dat verzadigd vet wellicht helemaal zo slecht niet is als altijd wordt gedacht …
Restgroep
De Belgische Voedingsdriehoek geeft met de Restgroep aan de top van de piramide ruimte voor alle andere voedingsmiddelen, die nog niet in één van de vorige lagen zijn genoemd. Hierbij kun je denken aan koek, snoep, snacks, kant-en-klaar-producten en –maaltijden, gesuikerde frisdranken en zoete zuivelproducten als ijs enz. De plaats van de Restgroep, aan de top van de piramide, geeft aan, dat deze producten slechts af en toe gebruikt dienen te worden.
Aan de ene kant getuigt het van een zekere realiteitszin om deze producten te noemen en daarbij een aanbeveling af te geven; ze zullen immers so wie so worden gekocht en gegeten of gedronken. Aan de andere kant kun je beargumenteren, dat deze producten pertinent niet thuishoren in een richtlijnmodel voor gezonde voeding. Een Big Mac-menu of een portie patates frites met mayonaise zullen, ook die enkele keer dat men ze eet, niets aan de gezondheid bijdragen. Integendeel, het lichaam zal extra uit de eigen voorraad vitaminen en mineralen moet putten om deze geraffineerde, koolhydraat- en vetrijke voeding te kunnen verteren.
De Nederlandse Schijf van Vijf heeft geen ruimte voor deze groep producten. Ze horen dan ook niet in een gezond voedingspatroon thuis.
Tot slot
Ik vind het apart, dat de (semi-)overheid in België en in Nederland toch verschillende invalshoeken hebben voor het doen van aanbevelingen op het gebied van voeding. Daarnaast is er gerede twijfel aan de volledigheid en juistheid van deze aanbevelingen. Waar de Belgische Actieve Voedingsdriehoek voornamelijk aan de top te ruimhartig is, lijkt ook de nieuwe Nederlandse Schijf van Vijf redelijk traditioneel te zijn in haar aanbevelingen voor een zo gezond mogelijk leven.
Links: Voedingspiramide Denemarken. Rechts: Voedingspiramide Groot-Brittannië.
Persoonlijk vind ik het gebruik van een piramide (zoals die bijvoorbeeld in Zweden, Denemarken, België en de V.S. worden gebruikt) duidelijker, om de prioriteit van beweging en de verschillende voedingsgroepen aan te geven, dan een ronde schijf. Welk deel van de schijf het belangrijkst is, zie je immers niet altijd direct; alleen de breedte geeft daar een indicatie over. Niettemin heeft het Voedingscentrum in Nederland – als eenling - weer gekozen voor een update van de oude ronde schijf en niet voor het internationaal bekendere beeld van de piramide. Jammer, in mijn ogen een gemiste kans.
ASMAY.
© 2012 Foto's: Office.microsoft.com, Pixabay.comBelgische, Nederlandse, Deense en Britse Voedingsauthoriteiten.
Zie ook:
Nieuwe-Nederlandse-richtlijnen-voor-goede-voeding
Over-gewicht-super-diëten-en-het-jojo-effect
Over-gewicht-vederlicht-of-zwaargewicht?
Voedingsmiddelen-er-zit-niet-altijd-in-wat-er-op-staat
Of lees verder via:
https://asmay.wordpress.com/ of
Reacties (4)