Voedingsmiddelen: er zit niet altijd in wat er op staat
Appelsap, daar zitten (voornamelijk) appels in, een duidelijk verhaal. Druivensap, daar zitten dan toch voornamelijk druiven in? Nee, in druivensap zit ook voornamelijk appelsap en maar een paar procent druivensap. Waarom? Appelsap is gewoon goedkoper om het pak mee te vullen.
Druivensap is in feite duur betaald appelsap
De producent voegt er nog een beetje echt druivensap aan toe, dit om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen, en verkoopt het pak (geheel legaal) als druivensap, echter met een hoger prijskaartje. Druivensap is namelijk aanmerkelijk duurder dan appelsap. Na toevoeging van de relevante smaakstoffen om de appelsmaak te onderdrukken en die van druiven te laten zegevieren, weet de consument dan ook niet beter of dat hij of zij een pak ‘puur’ en gezond druivensap heeft gekocht. Niets is minder waar.
Consumentenbond
De Consumentenbond in Nederland, maar ook haar zusterorganisaties in andere EU-landen, komen regelmatig met kritische analyses van producten, die niet zijn wat zij claimen te zijn. Een paar jaar geleden berichtte de Consumentenbond al over (de werkelijke inhoud van) vruchtensappen. Maar er zijn nog meer wonderlijke wetenswaardigheden op dit gebied.
Appelstroop en ijzer?
Een andere ‘klassieke’ miskleun op dit opzicht is bijvoorbeeld het traditionele, oud-Hollandse potje appelstroop. Appelstroop is gezond, heb ik altijd geleerd, want er zit veel ijzer in. Op zich is dit juist. Appelstroop bevat een behoorlijke hoeveelheid (plantaardig) ijzer van gemiddeld 2 mg per boterham. Dit is natuurlijk afhankelijk van het merk, de hoeveelheid appelen die in de appelstroop zijn verwerkt en de hoeveelheid appelstroop die je op een boterham gewend bent te smeren. Niettemin is dit, in de categorie zoet broodbeleg, een keurige score; zeker in vergelijking met bijvoorbeeld het ijzergehalte in jam (ongeveer 0,5 mg per boterham) of in chocoladepasta (ongeveer 0,25 mg per boterham). Echter, in appelen zit vrijwel geen ijzer.
En het oude fabeltje, dat het ijzer in appelstroop eigenlijk van de ijzeren kookpotten afstamt? Het ijzer uit de kookpotten zou door de zure appelmassa worden opgenomen en op deze manier zo appelstroop aan zijn hoge ijzergehalte komen. Echter, daar zit tegelijk het echte fabeltje: fabrikanten gaan echt niet elk seizoen nieuwe ijzeren kookketels aanschaffen. De bereiding vindt tegenwoordig dan ook gewoon plaats in roestvaste stalen installaties.
Het ijzer komt uit een andere bron. Net zoals in druivensap voornamelijk appelsap zit, bestaat appelstroop voornamelijk uit suikerbietenstroop. Suikerbieten zijn goedkoper, bevatten veel ijzer en maken de (zure) appelsmaak wat zoeter of ‘rinser’. Afhankelijk van het merk appelstroop zit er meer of minder suikerbietenstroop in het rinse potje op de ontbijttafel. Daarbij geldt de vuistregel: hoe meer suikerbuiten en hoe minder appels, hoe goedkoper de appelstroop zal zijn. Eerlijkheidshalve moet wel worden gezegd, dat bij de duurdere merken ook geldt: hoe meer appels er in zitten, hoe minder (plantaardig) ijzer de appelstroop zal bevatten.
En het oude fabeltje, dat het ijzer in appelstroop eigenlijk van de ijzeren kookpotten afstamt? Het ijzer uit de kookpotten zou door de zure appelmassa worden opgenomen en op deze manier zo appelstroop aan zijn hoge ijzergehalte komen. Echter, daar zit tegelijk het echte fabeltje: fabrikanten gaan echt niet elk seizoen nieuwe ijzeren kookketels aanschaffen. De bereiding vindt tegenwoordig dan ook gewoon plaats in roestvaste stalen installaties.
Het ijzer komt uit een andere bron. Net zoals in druivensap voornamelijk appelsap zit, bestaat appelstroop voornamelijk uit suikerbietenstroop. Suikerbieten zijn goedkoper, bevatten veel ijzer en maken de (zure) appelsmaak wat zoeter of ‘rinser’. Afhankelijk van het merk appelstroop zit er meer of minder suikerbietenstroop in het rinse potje op de ontbijttafel. Daarbij geldt de vuistregel: hoe meer suikerbuiten en hoe minder appels, hoe goedkoper de appelstroop zal zijn. Eerlijkheidshalve moet wel worden gezegd, dat bij de duurdere merken ook geldt: hoe meer appels er in zitten, hoe minder (plantaardig) ijzer de appelstroop zal bevatten.
Consumentenbedrog!
Je zou als consument bij aankoop toch moeten krijgen wat de productnaam aangeeft? Dat is bij bewerkte voedingsmiddelen dus absoluut niet zo.
Een paar andere consumenten-‘instinkers’ zijn: sinaasappelsap met vruchtvlees, vruchtenyoghurt met ‘puur’ fruit, kerst- of paasstol met ‘echte’ spijs enz. enz.
Begrijp me goed, de fabrikanten liegen niet, er zit precies in wat er volgens de wettelijke eisen van de Warenwet voor dat bepaalde product in moet zitten. Echter, zij vertellen een selectieve en eenzijdige waarheid. Consumenten krijgen op deze manier een andere indruk van wat het product dat zij kopen bevat, waarbij het beoogde ingrediënt (bijvoorbeeld een hoog gehalte aan fruit of vruchtvlees van fruit) nauwelijks of toch zeker onvoldoende in het product te vinden is. En dat terwijl je er dan in de meeste gevallen ook nog meer voor moet betalen; dan word je als consument toch danig bedrogen voor je dure geld.
Warenwet in Nederland
Hier zou een mooie taak liggen voor de Overheid om via de Warenwet paal en perk te stellen aan de list en bedrog-inventiviteit van de voedingsmiddelenindustrie door bijvoorbeeld de mazen van de wet scherper in te stellen, nietwaar? De Warenwet lijkt echter voornamelijk, of eigenlijk alleen maar, gericht te zijn op de veiligheid van producten en levensmiddelen met betrekking tot de (volks)gezondheid. Op zich uiteraard een uitstekend uitgangspunt. Echter, wanneer er geen sprake is van een gecompromitteerde productveiligheid, wordt naar de rest niet gekeken. Het toenemende consumentenbedrog van de voedingsmiddelenindustrie en de verkoop ervan tegen te hoge prijzen kan en mag dus eigenlijk wettelijk verder en verder woekeren. Enkel de consumentenorganisaties hier en daar bieden regelmatig tegenwicht.
Enkele ‘nepproducten’ onder de loep
Sinaasappelsap met echt vruchtvlees? Vruchtvlees: ja; echter geen vruchtvlees van sinaasappels, maar (in de meeste gevallen) van sojabonen. Sojabonenpulp is namelijk veel goedkoper.
Vruchtenyoghurt met echt fruit? Ja, zij het dat over het algemeen amper 10% van het totale product uit fruit bestaat. Dat komt neer op ongeveer een kwart partje perzik of een halve aardbei of minder per portie yoghurt. Erg zuinig, hoor. Maar vruchtenyoghurt is wel een stuk duurder dan gewone (naturel) yoghurt. Je betaalt dus behoorlijk voor die halve aardbei of dat kwart partje perzik.
Nog een sterke: een kerst- of paasstol behoort van oudsher gevuld te zijn met amandelspijs, waarin amandelen en suiker in gelijke delen zijn verwerkt. Amandelen zijn echter duur. Voor de spijs in deze seizoensbroden wordt dan ook vaak een nepspijs gebruikt van (meestal) witte bonen of sojabonen, gemalen abrikozenpitten en suiker met een flinke scheut amandelaroma er doorheen, om het voor de consument toch op echte amandelspijs te doen lijken. Dit mag officieel geen amandelspijs heten van de Warenwet (gelukkig is aan deze praktijk een soort van paal en perk gesteld), maar hoeveel consumenten zijn hiervan op de hoogte? De ‘nepspijs’ wordt daarom vaak als ‘banketbakkersspijs’ op de verpakking genoemd. Als je echter op deze naam afgaat, wekt het de indruk of dit product in een banketbakkerij, waarschijnlijk zelfs op ambachtelijke wijze wordt gemaakt. Niet waar dus. Het komt gewoon uit de voedingsfabriek. Zo word je als consument bij dit product maar liefst twee keer op het verkeerde been gezet.Omgekeerde wereld in voedingsmiddelenindustrie
Het is toch raar, dat een productnaam tegenwoordig vaak het voedingsmiddel bevat dat er het minst in zit. Een pak aardbeienyoghurt met amper 10% aardbeien, spinazie à la crème met slechts 5% room en mijn persoonlijke favoriet op dit gebied: een pakje kippensoep met 1%(!) kippenvlees. Het loopt echt de spuigaten uit en je gaat bijna denken dat de voedingsindustrie vooral uit oplichters bestaat.
Maar ja, een potje ‘rinse suikerbietenstroop’ verkoopt niet, ‘rinse appelstroop’ wel. Alles staat en valt met de productiekosten en de verkoopcijfers van het product en daar doet men alles voor. Vandaar de omgekeerde wereld.
ASMAY.
© 2012 Foto's: Office.microsoft.com, Wikimedia.commons, Canisiusstroop.nl.
Zie ook:
Nieuwe-Nederlandse-richtlijnen-voor-goede-voeding
Voedingsrichtlijnen-in-België-en-Nederland
Light-producten-hoe-licht-is-'light'-eigenlijk?
Zoetstoffen-in-de-praktijk-suikervrij-koken-of-bakken
Zoetstoffen-welke-zijn-er-en-wat-doen-ze?
Of lees verder via:
https://asmay.wordpress.com/ of
Door Asmay aanbevolen
Gerelateerde artikelen
Notes (253)
Reacties (7)