Hoe kun je het beste omgaan met voedsel? In India bestaat een al duizenden jaren oude leefwijze, die op de dag van vandaag actueel en gezond is gebleven: eten volgens de Ayurveda.
Links: de god Shiva.
Voordat we met deze voedingsleer aan de slag kunnen, is het misschien goed om eerst in het kort iets meer over de principes van de Ayurveda te melden in een korte toelichting.
Wat is de Ayurveda?
De Ayurveda is een veelomvattende gezondheidsleer, een religieus geïnspireerde visie op alles wat met de totale gezondheid van lichaam en geest te maken heeft. Het woord is een samenstelling van het woord ayus, dat ‘leven’ of ‘levensprincipe’ betekent, en het woord veda, dat afstamt van het werkwoord ‘weten’ ken in feite ‘kennis’ betekent. Het is de oudste en nog steeds belangrijkste gezondheidsleer in India.
De term ‘Ayurveda’ kan dus eigenlijk worden vertaald als ‘kennis van het leven’. Tot die kennis behoort ook de manier waarop wij eten en welke invloed ons voedsel kan hebben op onze gezondheid.
Ayurveda: wisselwerking tussen lichaam en geest
De Ayurveda beschouwt de mens als een onlosmakelijk onderdeel van het universum. Het universum is in deze gedachte alles om ons heen, onze directe natuurlijke omgeving, onze medemensen, dieren en planten, de seizoenen op aarde tot en met de sterrenstelsels in het heelal.
Onze manier van denken en reageren heeft volgens de Ayurveda veel invloed op alles om ons heen en daardoor ook weer op onszelf. Alles wat wij denkien en doen, heeft namelijk een reactie tot gevolg. Het oude Nederlandse spreekwoord geeft dit principe een beetje weer in “Wie goed doet, goed ontmoet”. Over het algemeen zal een rustige en vriendelijke houding ook andere wezens vriendelijk stemmen. Boosheid en agressie zullen beslist weerstand oproepen. Sterker nog is de weerslag op onszelf: als wij rustig en positief gestemd zijn, maken we andere hormonen aan dan wanneer we boos en/of agressief zijn.
Gezonde geest in een gezond lichaam
Niet alleen in India, maar ook in westers wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een gelukkig mens een beter functionerend immuunsysteem heeft, dan iemand die ontevreden, verdrietig en/of ongelukkig is. 
De oorzaak van alle ziekten ligt uiteindelijk in de geest: is onze geest in balans, dan is ook ons lichaam in balans en dus gezond(er). Is onze geest onzeker, onrustig, verstoord, dan raakt ook ons lichaam uit balans en is de kans veel groter, dat een ziekte de kop zal opsteken.
Rechts: Dhanvantari, arts van de goden en tevens de bron van waaruit alle geneeskundige kennis van de Ayurveda stamt.
Met de geest wordt overigens niet ons verstand (ratio of intellect) bedoeld. In onze geest worden alle indrukken van de vijf zintuigen verzameld. Het verstand zorgt voor het verwerken en structureren van al deze informatie en zorgt voor terugkoppeling naar de geest. Onze geest kan echter door het verstand als het ware in het gareel worden gehouden. Ons ego is daarbij ons bewuste zelf, de manier waarop wij onszelf zien en hoe wij onze identiteit bepalen. We zijn bijvoorbeeld man of vrouw, jong of oud, samen of alleen, vader of moeder, blank of donker, rijk of arm enz. Het zijn volgens de Ayurveda allemaal rollen en posities in een bepaalde cultuur, een bepaalde tijd en een bepaalde samenleving.
Ayurveda en de drie Guna’s
De Ayurveda maakt onderdeel uit van de Veda’s, de Indiase kennis van de gehele schepping. Volgens de Veda’s zijn er drie krachten die inwerken op alles wat bestaat. Die krachten worden de drie Guna’s genoemd. Het zijn drie energieën, genaamd Sattva, Tamas en Rajas, die alle een andere werking hebben, maar samen de cirkel van het leven vormen.
Sattva
Dit is het principe van zuiverheid, waarheid, goedheid en helderheid. Sattva is een kracht, die is gericht op ontwikkeling.
Tamas
Deze kracht heeft een tegenovergestelde werking. Het is juist het principe van traagheid, onwetendheid, stagnatie, lethargie. Tamas zorgt voor achteruitgang.
Rajas
Rajas is neutraal en zorgt ervoor dat de beide andere principes in balans blijven. Rajas is het principe van beweging en verandering.
Samen zorgen ze voor de schepping (Rajas), de handhaving (Sattva) en de vernietiging (Tamas) van alles wat bestaat. Met andere woorden: de drie Guna’s zorgen voor een voortdurende stroom van verandering in de schepping. Ze zijn werkzaam in de evolutie, de natuur om ons heen, maar ook in onszelf. Deze energieën zorgen er in ons lichaam voor dat lichaamsprocessen in stand worden gehouden en weefsels worden opgebouwd, maar ook dat er afbraak in ons lichaam plaatsvindt, waarna eventueel vernieuwing kan optreden. Kortom: de cirkel van geboorte, groei, ouderdom en dood.
Ayurveda en de vijf elementen
Volgens de Ayurveda is alles in het universum opgebouwd uit mengvormen van de vijf elementen:
- Ether (akasha)
- Lucht (vayu)
- Vuur (tejas)
- Water (jela)
- Aarde (prithivi).
Planten, dieren, mensen, mineralen, de aarde zelf zijn allen opgebouwd uit deze vijf elementen, die tevens de vorm van onze schepping bepalen. De vijf elementen zijn verbonden met onze zintuigen en de daarmee verbonden organen, werkorganen en lichaamsdelen.
Ether
Dit element staat voor ruimte, licht, transparantie en is allesdoordringend en elastisch van aard. Ether kan geluid voortbrengen. In het lichaam werkt het verfijnend, maar het is geen vormgevende kracht. Ether is verbonden met het zintuig horen, het orgaan het oor en de werkorganen de stembanden en de mond. De activiteit van Ether is spreken.
Lucht
Lucht is beweging. Het veroorzaakt de beweging van de andere elementen, maar het is evenmin een vormgevende kracht. Het wordt een drijvende kracht genoemd. Lucht is droog en doordringend. Het ademhalingsstelsel en het zenuwstelsel bevatten het element Lucht. Het is tevens verbonden met het zintuig gevoel, het orgaan de huid en de werkorganen de handen. De activiteit van Lucht is aanraken, vasthouden, geven, ontvangen.
Vuur
Dit element is verwarmend, helder en droog. De lichaamstemperatuur en de stofwisseling worden door Vuur beïnvloed. Het element is verbonden met het zintuig het gezicht, het orgaan van de ogen en de werkorganen de voeten. De activiteit van Vuur is lopen, voortbewegen.
Water
Water is stromend, vochtig, compact en vloeibaar. Samen met Aarde is Water een medium voor Ether, Lucht en Vuur. Samen met Lucht is water een bewegend element.Bloed en zweet behoren tot het element Water. Het element is verder verbonden met het zintuig de smaak, het orgaan de tong en de werkorganen de genitaliën. De activiteit van Water is conceptie, voortplanting.
Aarde
Dit element staat voor verbindend, zwaar, langzaam, vast, ondoorzichtig. De structuur is ruw. De botten en de celvorming vallen onder het element Aarde. Het element is verder verbonden met het zintuig de geur, het orgaan de neus en het werkorgaan de anus. De activiteit is ontlasten. Deze uitscheidingsfunctie en geur houden verband met elkaar. Als de uitscheidingsfunctie bijvoorbeeld niet of niet goed werkt, heeft dat invloed op de lichaamsgeur en de reukfunctie.
Oxalis.
© 2016, foto's: Deviantart.com, Office.microsoft.com, Pixabay.com, Wikimedia Commons.
Voor meer artikelen van deze schrijfster, zie bijvoorbeeld:
Traditionele-indiase-voedingsleer-2-Dhatu-s-en-Dosha-s
Traditionele-indiase-voedingsleer-3-Vata-Pitta-en-Kapha-en-het-menstype
Traditionele-indiase-voedingsleer-4-Vata-Pitta-en-Kapha-en-passende-voeding
Traditionele-indiase-voedingsleer-5-Agni
Traditionele-indiase-voedingsleer-6-verkeerde-voedselcombinaties
Of lees verder op:
https://tallsay.com/oxalis of via
https://oxalisnatuurlijkewegen.wordpress.com/
Reacties (7)
Mooie layout en visuele ondersteuning.
Dit is een erg interessant artikel, ik leerde heel wat bij.