Er zijn mensen, die – zoals mijn oma wel eens jaloers kon zeggen – 'straatklinkers kunnen eten en nog geen last van hun maag hebben'. Zij kon dat absoluut niet en moest zich door spijsverteringsproblemen een leven lang (ze is toch maar liefst 100 jaar geworden) min of meer aan een dieet houden.

Veel mensen hebben wel eens last van spijsverteringsproblemen. Dit kunnen zijn: brandend maagzuur, zure oprispingen, misselijkheid, opgeblazenheid, een harde buik, winderigheid (vooral na het eten), constipatie of diarree, slijmproppen bij de ontlasting. In plaats van te kijken naar hoe het zo is gekomen, wordt vaak veelvuldig en snel naar een farmaceutisch middeltje gegrepen om de pijn te onderdrukken of van het ongemak af te komen.

Al deze ongemakkelijkheden zijn echter duidelijke symptomen, die duiden op een verstoring in het proces van de spijsvertering. Wanneer één van deze problemen zich maar af en toe aandient en de oorzaak redelijk bekend is – bijvoorbeeld altijd last na een copieus diner, of bij het eten van een bepaald voedingsmiddel (bijvoorbeeld peulvruchten of melk of rundvlees of vetten enz. enz. enz.), dan is er mee te leven. Of je neemt voortaan kleinere porties, of je mijdt de voedingsmiddelen waar je altijd last van krijgt.

Maar wat te doen als de spijsverteringsproblemen structureel zijn en je niet weet waardoor je één of meerdere van deze lastige symptomen hebt gekregen? Wanneer je bijna van alles wat je eet last krijgt? Wanneer een bezoek aan de huisarts en/of specialist geen inwendige ziekten of aandoeningen zichtbaar hebben gemaakt? Dan is het tijd om eens naar het voedingspatroon en dan met name naar de voedselcombinaties te kijken, omdat daar wel eens de oorzaak van de klachten zou kunnen liggen.

Problemen met de spijsvertering, direct en indirect

Onder de DIRECTE spijsverteringsproblemen rekenen we alle vervelende symptomen, die we snel opmerken en zoals die hierboven zijn genoemd (brandend maagzuur, zure oprispingen, misselijkheid, opgeblazenheid, een harde buik, winderigheid, obstipatie, diarree).

Onder de INDIRECTE spijsverteringsproblemen worden de klachten geschaard, waarvan je op het eerste gezicht niet direct aan eventuele verkeerde voedselcombinaties zou denken. De symptomen lijken niet direct daaraan gerelateerd te zijn en worden daardoor niet of pas laat aan voeding gelinkt, maar kunnen over een lange termijn zelfs behoorlijk schadelijk zijn. Hiertoe worden onder andere gerekend: een slechte opname van voedingsstoffen, vitamine- en/of mineralentekort, kortademigheid, slaapproblemen, huidproblemen, bepaalde allergieën, overgewicht, nierklachten, botproblemen (botontkalking, artrose, vergroeiingen door verkeerde houding, helingvermogen na botbreuken e.d.). De rol van gezonde voeding in de juiste combinaties is bij deze aandoeningen daarom uitermate belangrijk.

Spijsverteringsproblemen door voedselcombinaties zijn een moderne kwaal

Oorspronkelijk at de oermens, net als dieren in het wild, slechts één voedingsmiddel per maaltijd. Men had vlees van de jacht of een verzameling knollen en bessen. In de vleesmaaltijd overheersten de eiwitten in de plantaardige maaltijd de koolhydraten. De spijsvertering van de oermens kon zich in alle rust op één ding tegelijk concentreren. Dankzij de culturele, agrarische en industriële ontwikkelingen van vooral de laatste paar eeuwen is ons voedingspatroon enorm veranderd. De moderne mens eet alles tegelijk en door elkaar. Daarbij gaat het niet alleen om de eiwitten, vetten en koolhydraten, maar ook nog eens om allerlei chemische toevoegingen, die door de voedingsindustrie aan het voedsel wordt toegevoegd om onder andere de smaak en bewaartijd te manipuleren. Het spijsverteringsstelsel van de moderne mens is echter nog precies hetzelfde als dat van de oermens.

Ontdekking van het belang van (juiste) voedselcombinaties

Het belang van voedselcombinaties werd voor het eerst onder de aandacht van het publiek gebracht in 1939 door Dr Howard Hay en later uitgewerkt door Dr Herbert Shelton. Beiden hadden zich gebaseerd op het werk van Prof Ivan Pavlov uit 1902.

Rechts: Ivan Pavlov.

Hoewel beroemd geworden door zijn conditionering van natuurlijke reflexen bij honden ('Pavlovreactie'), ontving Pavlov in 1904 de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor zijn onderzoek naar de spijsvertering. Hoewel met een praktische insteek, konden noch Hay noch Shelton de theorie rondom voedselcombinaties sluitend maken. Dat werd namelijk pas tientallen jaren later mogelijk, toen men de zuurgraad van voedingsmiddelen kon meten en het belang van het zuur-basenevenwicht in onze voeding kon aantonen en ook wetenschappelijk kon verklaren. (Hierover meer in: Het-zuur-base-evenwicht-en-onze-gezondheid.)

Dominanten in voedingsmiddelen

Elk voedingsmiddel bestaat uit een bepaalde verhouding van de macronutriënten of voedingsstoffen eiwitten, vetten en koolhydraten. Koolhydraten worden meestal nog onderscheiden in zetmeel (granen, rijst enz.) en suikers (fruit, honing enz.).

Elk voedingsmiddel bevat meestal één macronutriënt, dat dominant is. Zo bevat een banaan bijvoorbeeld ongeveer 20% koolhydraten en 1% eiwit; koolhydraten en in dit geval suikers zijn dus dominant aanwezig in een banaan.  Een biefstuk bestaat voor gemiddeld 25% uit eiwitten, bevat weinig vet en vrijwel geen koolhydraten. Bij vlees zijn eiwitten dus duidelijk de dominante voedingsstof.

Sommige voedingsmiddelen hebben twee of zelfs drie dominanten: in peulvruchten zijn bijvoorbeeld de hoeveelheden eiwitten en koolhydraten ongeveer aan elkaar gelijk, soja heeft zelfs een eiwit-, vet- en koolhydraat-/zetmeeldominantie en is daarmee een complete 'maaltijd' in één. Onze spijsvertering heeft echter wel meer moeite met de vertering van een voedingsmiddel, waarin twee of drie dominanten aanwezig zijn.

Problemen met geraffineerd voedsel

Onder 'geraffineerd voedsel' wordt over het algemeen verstaan voedingsmiddelen of voedingsproducten, die meerdere bewerkingen hebben ondergaan vòòrdat ze op ons bord terechtkwamen. Als vuistregel kun je daarbij aanhouden: als je van een voedingsmiddel niet 1-2-3 kunt zien of weten van welk hoofdbestanddeel het is gemaakt of wat er allemaal in zit, dan is het een geraffineerd of ook wel fabrieksmatig of kunstmatig product. Te denken valt bijvoorbeeld aan snoep (eerst is de suiker uit suikerbieten gewonnen, daarna opnieuw samengevoegd met andere smaak- en/of kleurstoffen om er een bepaald snoepje van te maken). Wat is bijvoorbeeld het hoofdbestanddeel waarvan drop is gemaakt? Suiker, zout of toch iets anders? Onder geraffineerd voedsel vallen veel voedingsmiddelen: snoep, snacks, koek, gebak, kant-en-klare maaltijden en alle kant-en-klare pakjes, mixen en poedertjes waarmee je een vorm van eten kunt bereiden. Weet je namelijk wel wat er in zit?

Behalve eventuele chemische toevoegingen is evenmin duidelijk wat de dominante voedingsstof in deze gemengde producten is. Vaak is sprake van een combinatie van twee of drie van de dominanten per product, zoals bijvoorbeeld bij een zakje chips, waarin koolhydraten/zetmeel (van aardappelen) is gemengd met vetten (van het frituren) en zout/specerijen/smaakstoffen.

Conclusie

Wanneer de dominanten (eiwitten, koolhydraten of vetten) van de voedingsmiddelen in een maaltijd goed met elkaar samengaan, spreken we van een goede voedselcombinatie; er is sprake van een goede verteerbaarheid. Wanneer dat niet het geval is, kunnen we directe of indirecte spijsverteringsproblemen ontwikkelen.

Vooral bij geraffineerd of fabrieksmatig gemaakte voedingsproducten is het hoofdbestanddeel of de dominante voedingsstof vaak niet langer te herkennen en/of is zodanig gemengd met de andere macronutriënten dat er sprake is van twee of zelfs drie dominanten. Als we hiervan een aantal tegelijk op ons bord hebben, is het geen wonder dat onze spijsvertering – die immers nog stamt uit de oertijd – daarvan van slag kan raken.

Oxalis.

© 2014, foto's: Office.microsoft.com, Wikimedia Commons.

Voor meer artikelen van deze schrijfster, zie ook:

Orthomoleculaire-voeding-de-juiste-eiwitten

Orthomoleculaire-voeding-de-juiste-vetten

Orthomoleculaire-voeding-de-juiste-koolhydraten

Problemen-met-de-spijsvertering-onjuiste-voedselcombinaties

Problemen-met-de-spijsvertering-juiste-voedselcombinaties

Of lees verder op:

https://tallsay.com/oxalis of via

https://oxalisnatuurlijkewegen.wordpress.com/

Tallsay is een leuke en makkelijke manier om verhalen, artikelen en recepten te publiceren. Publiceer vandaag nog jouw eerste artikel!